(Του Δημήτρη Αμπατζόγλου)
Ποια είναι η πιο επικίνδυνη μορφή δεισιδαιμονίας; Αυτή που φορά τον μανδύα της επιστήμης. Κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου (αν και φαινόταν από την αρχή της Belle Époque) άρχισε να κλονίζεται η αιτιοκρατία στην επιστημονική κοινότητα. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό καθώς η επιστήμη είναι μια διαρκής μάχη, με την αμφισβήτηση να είναι το ζητούμενο δίνοντας την περαιτέρω ισχύ σε μια υπόθεση ή σε μια θεωρία. Αλλά δυστυχώς αυτό δίνει την δυνατότητα να παρεισφρέουν στον χώρο των επιστημών, άνθρωποι που οι απόψεις τους και οι δοξασίες του μας στέλνουν σε σκοτεινές εποχές, καθώς κατέχουν μεν την τεχνογνωσία αλλά απέχουν παρασάγγας από την θεμελιώδη αρχή που χωρίζει κάποιον που ψάχνει την αλήθεια με λογικές αρχές από αυτόν που αναζητά πάγιες μεθόδους ελέγχου της μάζας μέσω του Φονταμενταλισμού. Δεν είναι τυχαίο που τα πανεπιστήμια έχουν πνιγεί από ταλιμπάν που ενώ γνωρίζουν τους κανόνες της επιστημονικής έρευνας τους κακοποιούν ώστε να κρατάνε το ευρύ κοινό σε μια κατάσταση ύπνωσης εμπλέκοντας το βρώμικο λάδι της Θρησκείας με το καθαρό νερό της ακαδημαϊκής έρευνας. Το ότι γεμίσαμε από τσαρλατάνους οφείλεται στην αδυναμία του δευτέρου να αποκοπεί από τις ρίζες που το συνδέουν με το πρώτο. Ο Συγγραφέας μας είναι ένα δείγμα του πως η μεταφυσική σχιζοφρένεια ψάχνει πατήματα στον φυσικό κόσμο.
Αυτός είναι και ο ήρωας του πρώτου και ομώνυμου της σειράς διηγημάτων που διάβασα. Ένας ψυχασθενής φοιτητής μαθηματικών σ΄ ένα κολλέγιο σε μια Αμερικάνικη πολιτεία που διακατέχεται ακόμα από το φάντασμα της καύσης των μαγισσών του Σάλεμ. Αν μελετήσουμε την ιστορία των ΗΠΑ θα δούμε ότι η χώρα είναι βαθιά θεοκρατική (με κάποιους ορθολογιστές και σκεπτικιστές να λάμπουν σαν άστρα στον σκοτεινό ουρανό της θρησκοληψίας). Το ίδιο βέβαια ισχύει τόσο στις πολιτείες, τις επαρχίες και τα προτεκτοράτα (βλέπε Ελλάδα), αυτού του “έθνους”. Έτσι ο ήρωας μας μπλέκει τα μαθηματικά με το νεκρονόμικον, την γεωμετρία με το απαγορευμένο βιβλίο και κάθε πανεπιστημιακή γνώση που αποκόμισε με μια αρχαία δοξασία. Κάνοντας παρέα με πολλούς ανθρώπους του είδους στο παρελθόν έχω παρατηρήσει το μοτίβο, όπου ένας μαθητής “κοράκι”, καταλήγει στο ψυχιατρείο με κάποια διαταραχή ή με σχιζοφρένεια. Αν και όλοι είμαστε επιρρεπείς σε θεωρίες συνωμοσίας στους εν λόγω αυτό ξεφεύγει καθώς το πνεύμα του ανταγωνισμού που καλλιέργησαν στα μαθητικά και φοιτητικά τους χρόνια τους οδηγεί στο να βλέπουν παντού εχθρούς. Έτσι είναι και ο κεντρικός χαρακτήρας. Αλλά επειδή ο χρόνος του διανέμεται και στον έξω κόσμο υπάρχει ένα περιβάλλον που συναινεί στην τρέλα του. Όλα διαδραματίζονται σ΄ ένα αποικιακό σπίτι του 17ου αιώνα με τους Αμερικάνους του 20ου να μην τους έχει αγγίξει η κοινωνική πρόοδος της εποχής τους. Το κακό έχει την μορφή μιας γριάς μάγισσας που γλύτωσε από τις εκτελέσεις της ιεράς εξέτασης των πουριτανών, ενός μαύρου στο δέρμα με ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά άντρα κι ενός τέρατος που είναι μίγμα πιθήκου και αρουραίου. Η λέξη “όνειρα” είναι ένα παιχνίδι που θα το δούμε αργότερα σαν σενάριο σε πολλές σειρές και ταινίες τρόμου, καθώς η λαϊκίζουσα κουλτούρα ακολουθεί την συγγενή θεματολογία. Ο Χάουαρντ Φίλιπ Λάβκραφτ είναι ο εκφραστής μιας καταπιεσμένης τάξης ανθρώπων που η ανάγκη να έχει “εχθρούς” είναι σαν το φαγητό και τον αέρα που αναπνέει. Κι όταν δεν μπορεί να τον βρει σαν μετανάστη ή σαν άνθρωπο χαμηλότερης κοινωνικής διαστρωμάτωσης τον αναζητά στον κόσμο των “πνευμάτων”.
Θα το πρότεινα ανεπιφύλακτα αυτό το βιβλίο. Αν θέλετε να μάθετε την πηγή του μίσους στον δικό μας αιώνα, την δομή των παραπολιτικών και παραθρησκευτικών οργανώσεων, καθώς και το κοινό που απευθύνονται είναι ένας πάρα πολύ καλός οδηγός. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δώσετε στην ταύτιση με το περιεχόμενο. Σε μια εποχή που οι σκοτεινοί χρόνοι επανέρχονται και οι διάφοροι τσαρλατάνοι έχουν φορείς μέσα στα κοινοβούλια ο κίνδυνος είναι μεγάλος. Το διήγημα θα σας βοηθήσει να τους αναλύσετε και να δομήσετε τα επιχειρήματα σας. Μα πάντα με ένα στο νου. Να μην είστε ο ψυχασθενής που περιγράφει το διήγημα μας.
ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
ΤΕΤΡΑΔΙΟ
